Voor vandaag staat er een wandeling op de planning over de boulevard Unter den Linden, een bezoek aan het Holocaustmonument en -museum, en—als we toch in de buurt zijn—de Brandenburger Tor.

We verplaatsen ons, zoals inmiddels traditie, per metro en step. Grappig eigenlijk, hoe snel je went aan steppen als volwassen mens in een vreemde stad. Helmloos, wind in de haren, voeten krampachtig op één plankje—wij zijn inmiddels professionals.

Eenmaal aangekomen op de boulevard zijn we… licht teleurgesteld. Of nou ja, we hadden er gewoon iets anders van verwacht. Wat precies? Geen idee. Maar Unter den Linden klinkt statig en groots, en dat gevoel blijft een beetje uit. In werkelijkheid voelt het gewoon een beetje… meh.
Omdat we het idee hebben dat we iets missen, vragen we ChatGPT om wat extra context. En dan wordt het duidelijk: de bekendheid van deze boulevard zit ’m vooral in de combinatie van historische, culturele en architectonische waarde.

Oke, we gaan te voet verder. Aan het einde van de boulevard staat de Brandenburger Tor. Onderweg stuiten we op een flinke menigte. Huh… zou hier een celebrity langskomen? Oke, ík wil vooraan staan. Want stel dat het Beyoncé is… hahaha!
Ik wurm mezelf naar voren en vraag aan een local op de fiets op wie we eigenlijk wachten. Ze antwoordt in het Duits: “We wachten op de president.” Maar zodra ze hoort dat we Nederlands spreken, roept ze: “Hé, jullie komen ook uit Nederland!” En zo raken we aan de praat.

Wat blijkt? Deze vrouw komt uit Den Bosch en is naar Berlijn gefietst. Ja echt. Op. De. Fiets. WAUW. RESPECT. Ze heeft er een week over gedaan. En ik word al moe als ik naar mijn eigen fiets kijk.

Tijdens ons gesprek klinkt er applaus voor een vrouw die aankomt. Oke, het is geen Beyoncé… maar ik zwaai! En zij zwaait terug. Maar wie ís deze vrouw eigenlijk?

ChatGPT, help!

En jawel hoor: ik had een zwaaimoment met niemand minder dan de First Lady van Polen, Agata Kornhauser-Duda.

CHECK.

Oke, door! Naar het echte werk: de Brandenburger Tor.
Als we aankomen, staat de Duitse BBB te protesteren. Pal voor de poort. We weten niet precies waarvoor of waartegen, maar er zijn tractoren, spandoeken, fluitjes en een hoop overtuiging. Net als de rest van de toeristen trekken we ons er weinig van aan.

De Brandenburger Tor is hét symbool van Berlijn. Gebouwd in de 18e eeuw als stadspoort, met bovenop een strijdwagen—de Quadriga—die bestuurd wordt door de godin van de overwinning. Klinkt episch, en dat ís het ook. Tijdens de Koude Oorlog stond de poort pal op de grens tussen Oost en West. Toen symbool van verdeeldheid, nu van vrijheid en eenheid.

We maken even een selfie: Brandenburger Tor, CHECK!

---

Het Holocaustmonument en -museum

De sfeer verandert…

We bezoeken het ondergrondse museum onder het monument. Het is sober. Stil. En het raakt.
De tijdslijn, de persoonlijke verhalen in foto’s, in brieven… langzaam komt het binnen. Met een brok in mijn keel en tranen die over mijn wangen rollen, luisteren we naar hoe zes miljoen Joden door heel Europa zijn omgekomen.
Niet gestorven.
Maar vermoord.

Zes miljoen mensen.
Families. Mannen. Vrouwen.
Baby’s die in de lucht werden gegooid… en werden doodgeschoten.
Levens die waren.
Levens die nooit geleefd konden worden.
Een getal dat je niet kunt bevatten — tot je een afscheidsbrief leest. Een naam ziet. Een verhaal hoort. En opeens is het geen geschiedenis meer.

Geen verhaal van vroeger.
Maar iets dat je raakt, diep vanbinnen. Iets wat je bij je houdt.

We komen weer boven, tussen de 2711 betonnen blokken van het monument zelf. De blokken worden hoger, de paden dieper.

Je verdwijnt erin.
We raken elkaar even kwijt.
Verdwaald in iets dat groter is dan wij kunnen bevatten.

Ik voel me klein.
En dankbaar.
Dankbaar dat ik dit mag zien. Dat ik dit mag voelen. Herinneren.
En vooral: niet vergeten.

Stilletjes bid ik voor vrede.
Voor de mensheid, en de menselijkheid.
Voor vrede op aarde. In elke vorm.
In elk hart.